تفسير نورٌ على نور
عنوان: تفسير نورٌ على نور (تعليقات علاّمه شعرانى بر روض الجنان و روح الجنان)
به كوشش: محمّد صادقى ـ عباسعلى مردى
تعداد جلد: ۲ (۱۴۴۸ صفحه)، وزیری
ناشر: دار الحديث
محل نشر: قم
تاریخ انتشار: ۱۳۸۴
پديد آورندگان، در پيشگفتار دراز دامن كتاب، ابتدا به معرفى شيخ ابو الفتوح رازى پرداخته و سپس منابع شرح حال وى را معرفى مى كنند.
در ادامه مى افزايند كه افزون بر اين منابع مى توان به نوشته آقاى دكتر عسكر حقوقى اشاره كرد، كه در كتابى سه جلدى با عنوان تحقيق و تفسير ابو الفتوح رازى، به تفصيل، به شرح حال ابو الفتوح و واكاوى تفسير او پرداخته است. تعليقات مرحوم محدث ارموى در تعليقات النقض نيز در باز نمودن ابهاماتى از شرح حال ابو الفتوح اهميت دارد.
سپس به معرفى و شرح حال علاّمه شعرانى صاحب حاشيه و تعليقات بر تفسير ابو الفتوح مى پردازند و آثار وى را بر مى شمارند. در ادامه، چندين نمونه از تعليقات علاّمه شعرانى بر تفسير ابو الفتوح رازى آمده است.
سپس شيوه كار در تفسير نورٌ على نور: (تعليقات علاّمه شعرانى بر روض الجنان) بيان شده و نكاتى را يادآور شده اند.
يكى از مزاياى اين تعليقات آن است كه آخرين اثر مرحوم علاّمه شعرانى است. او پس از چاپ تفسيرهايى چون تفسير منهج الصادقين، مجمع البيان، و كتاب هاى روايى از جمله: وافى، شرح ملاّ صالح مازندارانى بر اصول كافى و ... با كوله بارى از تجربه و علم اندوزى و جمع معلومات اقدام به نشر اين تفسير كرده است كه جاى جاى اين تعليقات بيانگر ژرف نگرى و دقت آن بزرگمرد است.
مجموعه نورٌ على نور، به ترتيب سوره هاى قرآن تنظيم شده و آيات مورد بحث در هر تعليقه آورده شده است. گاهى متن مورد نظر در روض الجنان طولانى بوده يا متنِ تقطيع شده، ابهام داشته است، كه در اين صورت متن طولانى را تلخيص كرده و داخل قلاب آورده اند و يا براى رفع ابهام و ارتباط متن با تعليقات شعرانى مطالبى داخل قلاب افزوده اند.
در مواردى لغتى بارها ذيل آيات مختلف معنا شده است كه در اين گونه موارد، سعى كرده اند به جز بار اول، بقيه موارد را حذف كنند.
آنها تعليقات علاّمه شعرانى را شماره گذارى كرده اند تا اولاً ارجاع به آنها آسان باشد و ثانياً در «فهرست موضوعى» از آنها استفاده شود و به جاى شماره صفحه به شماره تعليقه اشاره شود.
مبناى تجزيه اين مجموعه در دو جلد، چاپ بيست جلدى مشهد بوده است؛ بدين صورت كه تا پايان جلد دهم اين چاپ در جلد اوّلِ تفسير نورٌ على نور و از آغاز جلد يازدهم تا پايان جلد بيستم در جلد دوم آورده شد. شايان ذكر است كه مؤلف نيز تفسير را در بيست جلد قرار داده است.
در مورد شماره آيات قرآن نيز مبناى شماره گذارى، چاپ بيست جلدى روض الجنان است كه بر مبناى قرآن هاى رايج، يعنى رسم عثمان طه مرتب شده كه البته در چاپ علاّمه شعرانى شماره آيات اندكى با چاپ مشهد متفاوت است.
شروع كتاب با مقدمه عالمانه علاّمه شعرانى است كه به تأليف شيخ ابو الفتوح رازى پرداخته و بعضى اصطلاحات عصر وى را بر مى شمارد.
پايان بخش مقدمه علاّمه شعرانى معرفى نسخ تفسير ابو الفتوح است و بعد از آن متن كتاب ـ كه حدود سه هزار تعليقه را در بر دارد ـ آغاز مى شود.
در پايان كتاب چند فهرست تنظيم و گنجانده شده است:
الف. موضوعات: فهرست موضوعى شامل همه موضوعات تعليقه هاى علاّمه شعرانى به ترتيب الفبايى است و شماره تعليقه مقابل آن ذكر شده است. موضوعاتى از قبيل: تراجم، تاريخ، نقد حديث، نقد تفسير ابو الفتوح رازى، تصحيح متن تفسير ابو الفتوح، تفسير علمى، تفسير قرآن، توجيه عبارات ابو الفتوح، توحيد، فقه انديشه سياسى، اديان، فلسفه، قرائت، قصص انبيا، نجوم و هيئت ....
ب. لغات و تركيبات: شامل لغات و تركيباتى است كه علاّمه شعرانى در تعليقات ترجمه و توضيح داده است بسيارى از اين لغات و تركيبات كه علاّمه شعرانى در تعليقات ترجمه و توضيح داده است بسيارى از اين لغات و تركيبات امروزه كاربرد ندارند. لغاتى از قبيل: ادر، ادره، ادعياء، ازغ، اساكفه، اُستُره، افلاختن، اقابله، اقوا، اكتراث، بجاردن، تاسه، تاغ، تامور، تپنچه، خلنج، خَلوق، فروختار و ....
ج. كتاب ها: شامل كتاب هايى است كه نامشان در متن نورٌ على نور آمده است.
