يادکردهاى فرقه شناختى عبد الجليل قزوينى در کتاب «نقض»
چکيده
يکى از پيش نيازهاى مهم در تحکيم اصول عقايد و اعتقادات اسلامى، آشنايى با فرقه ها و مذاهب و نحله هاى مختلف شکل گرفته در مکتب اسلام و عقايد خاصّ هر کدام از آنهاست. بديهى است که در اين راستا، کتب و منابع نسبتاً قديمى و نزديک به عصر پيدايش در هر يک از مکاتب و فرقه ها ـ که نقل آنها از وقايع و عقايد پيروانِ فرق و مکاتب، به صورت عَن حسٍّ و شهودى و يا نسبتاً عن حسّ و شهودى است ـ از اهمّيت بسيار ويژه اى برخوردار هستند.
يکى از کتب و منابع قديمى که در اين راستا، لازم است مورد استفاده و مراجعه محقّقان اين عرصه قرار بگيرد، کتاب نقض (اثر مرحوم عبد الجليل قزوينى رازى، از عالمان سده ششم هجرى قمرى) است. البتّه هر چند که اصل اين کتاب را به نظر نگارنده، نمى توان از جمله آثار قوى و منسجم شيعه به حساب آورد؛ چرا که اشتباهات و تناقض هاى آشکارى در اين کتاب ديده مى شود، با اين حال، از برخى جهات، اطّلاعات آمده در اين اثر، به جهت قدمتِ آن، حائز اهميّت اند.
از اين رو، در اين پژوهش، به بيان يادکردهاى مصنّف اين کتاب، در باره عقايد خاصّ هر يک از فرقه هاى موجود تا آن زمان، پرداخته شده و نکات قابل تأمّل آن، معرفى گرديده است.
کليدواژه ها: فرقه، مذهب، مکتب، نحله، شيعه، سنّى.
* پژوهشگر پژوهشکده علوم و معارف حديث ـ قم.
