گزارش تفصیلی کنگره بین‌المللی و آیین رونمایی از آثار «سیدمرتضی علم‌الهدی»
همزمان با سالروز میلاد امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام، با قرائت پیام مقام معظم رهبری، از آثار سید مرتضی علم الهدی (ره) رونمایی شد.
به گزارش دبیرخانه کنگره سید مرتضی(ره)، هفتم اسفند ماه، با حضور علما و شخصیت های حوزوی و دانشگاهی، آیین رونمایی از آثار کنگره بین‌المللی سید مرتضی علم‌الهدی(ره) برگزار شد.
در این مراسم حجت الاسلام و المسلمین محمدی گلپایگانی رئیس دفتر مقام معظم رهبری، حجت‌الاسلام‌والمسلمین مروی تولیت آستان قدس رضوی، آیت الله محمدی ری شهری تولیت آستان حضرت عبدالعظیم(ع) و رئیس موسسه دارالحدیث، آیت الله خاتمی عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری، آیت الله استادی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، بهرام سرمست استاندار قم و اساتید و پژوهشگران موسسه دارالحدیث حضور داشتند
قرائت سخنان رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با اعضای کنگره، توسط حجت الاسلام و المسلمین محمدی گلپایگانی رییس دفتر ایشان، طلیعه این مراسم بود.
در ادامه مراسم، پیام تصویری آیت الله جوادی آملی، پخش شد و آیت الله محمدی ری شهری، حجت الاسلام مروی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، و آیت الله استادی سخنرانی کردند.
در پایان مراسم نیز از ۶۰ اثر شامل ۴۰ کتاب متعلق به سید مرتضی علم الهدی و ۲۰ جلد کتاب حاوی ۱۵۰ مقاله مربوط به این عالم بزرگ با حضور علما و اساتید حاضر رونمایی شد و با اهدای لوح از زحمات حجج‌اسلام والمسلمین مهریزی و مرویان حسینی، اعضای دست اندرکار این کنگره تجلیل شد.
سخنان رهبر انقلاب اسلامی در دیدار دست اندرکاران برگزاری کنگره سیدمرتضی
رهبر انقلاب اسلامی در این دیدار بیان کردند:
نفس این کار از این جهت اهمیت دارد که سید مرتضی- رضوان الله تعالى علیه – یکی از برجستگان تاریخ اسلام است؛ نه فقط تاریخ شیعه؛ و وقتی ما درباره مفاخر اسلامی بحث می‌کنیم، در واقع «تربیت اسلامی» را توصیف می‌کنیم و هرچه که از فضائل و مناقب و برجستگی‌‌های امثال سید مرتضی گفته بشود و تدوین بشود و کار بشود، این درواقع برگشتش به حسن تربیت اسلام و معارف اسلامی و حوزه‌‌های اسلامی است. این خیلی اهمیت دارد. خود سید مرتضی، خب آقایانی که کار کردید، به جزئیات زندگینامه ایشان آشنا هستید؛ آن بخش مهم، همان چیزی است که در بیانات آقایان هم خوشبختانه آمد. ما نمی‌خواهیم صرفا تاریخ تولد و وفات، تعداد فرزندان و ابو اثمانین و اینها را نمی‌خواهیم؛ دنبال این چیزها نیستیم برای شناخت شخصیتهای بزرگ علمی خودمان؛ بلکه می‌خواهیم معارف اینها را و معلومات اینها را تحلیل کنیم. هم از لحاظ تاریخی هم از لحاظ ریشه شناسی علوم.
حالا همان طور که فرمودند، در فقه، در کلام، در ادب، در حدیث، در تفسیر. در حدیث، ایشان شاگرد حسین بن بابویه بوده است برادر شیخ صدوق، حالا چه مدتی بوده، چقدر بوده هم اینها را درست نمی‌دانیم، بایستی تحقیق شود، روشن شود و معلوم شود. بالاخره یک مردی با این خصوصیات، با این جامعیت در تاریخ ما وجود دارد؛ این را ما باید تحلیل کنیم. شخصیت ایشان را تحلیل کنیم؛ مثلا فرض بفرمایید خب استاد ایشان شیخ مفید هم عمده تبرزش در کلام است دیگر. متکلم بزرگی است. ما ببینیم آراء کلامی سید مرتضی در شافی و بقیه کتاب‌‌هایی که ایشان دارند، چه قدر متاثر از آرای شیخ مفید است؟ چقدر مخالف با نظرات شیخ مفید است؟ اینها مهم است که آدم اینها را بفهمد یا در فقه مثلا خب ایشان شاگرد شیخ مفید است. ببینیم چقدر آثار فقهی ایشان و نظرات فقهی ایشان -که در آن به قول آقای استادی شواذ هم هست، آرای شاذه هم در فرمایشات ایشان هست – چقدر متأثر از آرای شیخ مفید است؟ تحلیل شخیت سید مرتضی، این مهم است. البته تنقیح آثار ایشان و چاپ آثار ایشان هم در جای خود حائز اهمیت است. ما واقعا تشکر می‌کنیم از جناب آقای ری شهری و بقیه آقایانی که با ایشان همکاری می‌کند برای احیاء آثار مفاخر.
من البته با جناب آقای ری شهری چند سال پیش که صحبت همین بزرگداشت بزرگان علمی تاریخی بود، اسم مرحوم سید مرتضی رازی را هم آوردم. خب، بالاخره مناسب با ری، سید مرتضی رازی است که متکلم بسیار بزرگی بوده و شخصیت برجسته‌ای است. یا فرض بفرمایید ما در بین همین بزرگان این منطقه، حالا شما کلینی را اسم آوردید، لکن علّان کلینی جزو بزرگترین علمای محدث ماست. حالا ساکن کلین بوده، ساکن ری بوده، اینها را بنده الان درست مستحضر نیستم. روی اینها کار بشود؛ یعنی شناسایی بشوند؛ و معلوم شود قدر و وزن اینها. به نظر من کار بسیار خوبی است. بسیار کار شایسته‌ای است. به خصوص که شخصیت سید مرتضی هم ذوابعاد و ذوجهات است و هم بین المللی است به یک معنا، بین المللی اسلامی است.
حالا همین بحث ادیبات، ادب در بعضی از حالات ایشان، یعنی شرح حال‌‌هایی که برای ایشان نوشته اند. – من حالا یادم نیست کی تعبیر می‌کند – که ایشان از بزرگان ادب معروف عرب ۔ حالا عالم ادبیات عرب و غیر عرب مثل سیبویه مثل ابن جنی- از اینها بالاتر است؛ یعنی این جور تغییر کردند که ایشان رتبه ادبی اش بالاتر از این افراد است. خیلی چیز مهمی است که اینها را بایستی در کتاب‌‌های ایشان جستجو کرد و آثار و نشانه‌‌هایش را پیدا کرد و تحقیق کرد.
به هر حال به نظر می‌رسد کار بسیار شایسته‌ای را آقایان شروع کردید، إن شاء الله که موفق باشید و این جمعی هم که جناب اقای ری شهری معین کرده اند و آنها زحمت را قبول کردند، حقّا و انصافا تا آنجایی که من می‌شناسم و می‌بینم، جمع شایسته‌ای هستند و می‌توانند ان شاءالله این کار را انجام بدهند؛ و به اینجا هم متوقف نشود.
بعد از سید مرتضی نوبت سید رضی است علی القاعده. شخصیت ایشان و برجستگی ایشان هم معلوم بشود. ان شاءالله کارهای خوبی در این زمینه انجام بگیرد.
آیت‌الله جوادی آملی: سید مرتضی علم الهدی فخر جهان اسلام است
آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در پیام تصویری به کنگره بین المللی سید مرتضی علم الهدی بیان داشت:
سید مرتضی از علمای راستینی است که فخر محققان است. صاحب جواهر نام بسیاری از علما را با احترام می‌برد. وقتی به نام مبارک خواجه طوسی می‌رسد، می‌گوید: سلطان المحققین. خواجه فرد عادی نبود، محقق طوسی فرد عادی نبود. از سرزمین خراسان فرد عادی برنخاست. خواجه طوسی کسی است که بزرگان فقهی ما و صاحب جواهر از او به عنوان سلطان محققین یاد می‌کند؛ و همین خواجه طوسی وقتی نام سید مرتضی را می‌برد، می‌گوید: قال سید المرتضی صلوات الله علیه.
ایشان با اشاره به تجلیل خواجه طوسی از سید مرتضی علم الهدی بیان کرد: سید مرتضی فخر جهان اسلام و جزو نام آوران جهان اسلام در قرن چهارم و پنجم است. سید مرتضی جزو معدود علمایی بود که مصداق کامل العلماء ورثه الانبیاء است. سید مرتضی از آن نام آورانی است که «موتوا ان قبل تموتوا»، «حاسبوا انفسکم قبل ان تحاسبوا» را عمل کرد و شد سید مرتضی.
معظم‌له به کتاب تنزیه الانبیا اثر سید مرتضی اشاره کرده و افزود: سید مرتضی سلام الله علیه در این کتاب شریف و بخش‌‌هایی از علم کلام، در نزاهت انبیا تلاش کرده است و حتی در مورد اولیا و ائمه معصومین (ع) هم در حق مقدور در نزاهت ایشان تلاش و کوشش کرده است.
ایشان نکته‌ای در باب گفتارهای سید مرتضی در کتاب‌‌های او یادآور شد و گفت: همانطور که در فصاحت و بلاغت مواظب زمین و زبان و محفل و صاحب محفل باشد، در مورد انبیاء، اگر سخن از آسمان است، آسمانی حرف نزند و زمینی فکر بکند. اگر در مورد معراج است، در معراج، معراجی حرف بزند، در آسمان آسمانی حرف بزند و اگر در زمین است، زمینی حرف بزند تا بشود بلاغت مقتضای حال.
آیت‌الله ری شهری: چهره معنوی و عقلانی سید مرتضی به جامعه معرفی شود
آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری ضمن تبریک سالروز ولادت امام علی (ع) اظهار داشت: سید مرتضی اسوه معنویت، عقلانیت و عمل است که باید چهره واقعی ایشان معرفی شود.
ایشان ادامه داد: تعدادی از نهادها قصد داشتند که مجموعه آثار سید مرتضی را تهیه کنند در همین زمینه خدمت رهبر انقلاب رسیدیم و ایشان تهیه این آثار را به موسسه درالحدیث دادند.
تولیت آستان مقدس عبدالعظیم حسنی افزود: البته رهبر انقلاب به‌شرط اینکه زیر نظر آیت‌الله استادی باشد این کار را به موسسه دارالحدیث سپردند و ما هم مدیریت علمی آثار را بر اساس فرموده رهبر انقلاب اسلامی به آیت‌الله استادی سپردیم و ایشان حجت‌الاسلام مهریزی را در سال ۹۴ انتخاب کردند و این کار شروع شد.
ایشان بیان داشت: ما از یک سال گذشته برای چاپ برنامه‌ریزی کردیم و با تعدادی از چاپخانه‌‌ها ارتباط گرفتیم که به دلیل هزینه بالای آن نپذیرفتند اما در نهایت آستان قدس رضوی این کار را برعهده گرفت و بنیاد پژوهش‌‌های اسلامی آستان قدس رضوی اقدام به چاپ آثار نمود.
ری شهری خاطرنشان کرد: نشست‌های علمی مختلفی پیش از رونمایی برگزار شد تا آثار با دقت تمام و به‌صورت کامل مورد چاپ قرار بگیرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: فقه شیعه در دوره مکتب بغداد تحول جهش گونه قابل توجهی پیدا می‌کند
دکتر سید عباس صالحی بیان کرد: میراث موجود تشیع وامدار علمای بزرگ شیعه است و اگر به تاریخ تشیع نگاه کنیم، دوره‌‌های مختلف حوزه‌‌های علمیه تاثیرات قابل توجهی از آنچه اکنون در اختیار ماست ایجاد کردند و ما مدیون این دوره‌‌های مختلف هستیم.
او با بیان اینکه تاریخ حوزه علمیه بغداد یکی از دوره‌‌های تابناک در تاریخ حوزه‌‌های علمیه تشیع است، گفت: قرون چهارم و پنجم هجری تاثیر قابل توجهی را بر تاریخ علم و هویت شیعه داشته و دارد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از سید مرتضی به عنوان یکی از ستارگان درخشان این دوره تاریخی علم و تشیع نام برد و ابراز داشت: صیانت از کیان جامعه تشیع یکی از وظایف تاریخی و اصالت‌‌های حوزه‌‌های علمیه است.
او ادامه داد: غیبت حضرت ولیعصر (عج) یک شوک معرفتی، روحی، روانی و وجودی بر جامعه تشیع داشت و این بار سنگین می‌توانست ستون فقرات جامعه تشیع را درهم بشکند اما علمای حوزه بغداد کارستان کردند و اگر انها نبودند معلوم نبود بر جامعه شیعه امامیه چه وارد می‌شد که از جمله آنها می‌توان به وسائل شیخ مفید، وسائل سید مرتضی و تهذیب الانبیای او و…. اشاره کرد.
صالحی با بیان اینکه نهضت علمی و معرفتی بزرگی در حوزه بغداد پدید آمد که جامعه شیعی را از همه لحاظ ترمیم کرد، گفت: اگر این نهضت نبود ما گرفتار یک انقطاع تحمل ناپذیر می‌شدیم.
او به نقش حوزه بغداد در صیانت از جامعه شیعی بیان داشت: این حوزه در قرون ۴ و ۵ نقش برجسته‌ای در پاسخ به سئوالات و شبهات داشت؛ بغداد پایتخت یک خلافت ۵۰۰ ساله بود اما کانون قدرت، دانش، تنوع آراء، سلایق و دیدگاه بود و شیعه در چنین آوردگاهی قرار داشت؛ اما در ام القرای جهان آن روز، شیخ مفیدها، سید مرتضی‌‌ها، شیخ طوسی‌‌ها و امثالهم در چنین میدان نبردی بودند؛ اقلیتی که اکثریت را به زانو درمی آورد و این کار کمی نبود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان کرد: اینکه می‌بینید حدود ۳۰ اثر از آثار سید مرتضی، حالت پاسخ به سئوالات دارد به این جهت است و به طورکلی علمای شیعه این دو قرن، با چنگ و دندان، تشیع را از هجوم انواع افکار و سلایق صیانت کرده و پیش بردند.
او با بیان اینکه مکتب بغداد جامعه تشیع را صیانت کرد، گفت: کارکرد دوم حوزه بغداد، توسعه مرزهای دانش بود. کلا علوم و معارف اهل بیت در همه شاخه‌‌ها در قرن چهارم و پنجم توسط مکتب بغداد و علمای حوزه بغداد، تحول چشمگیر و تکامل کاملا قابل توجه را پیدا می‌کند.
صالحی اذعان کرد: تا قبل از مکتب بغداد، عمده تفسیر ما، تفسیر نقلی و اثری بود اما در فضای حوزه علمیه بغداد، تفسیر اجتهادی شکل می‌گیرد و قدرت می‌یابد و چهره تازه‌ای را به تاریخ تفسیر شیعه می‌دهد که هم مطالب قابل توجه شیخ مفید، هم سید مرتضی و دیگر علمای مکتب بغداد از این دست هستند.
او به تکامل فقه در حوزه علمیه بغداد اشاره کرد و افزود: فقه در فضای علمای بغداد کاملا متفاوت با دوره قبل از آن است؛ اصول فقه در این دوره قوام پیدا می‌کند. در این دوره اصول فقه از اصول عقاید جدا می‌شود و حتی اصول فقه شیعه تمایز و استقلال خود را از فقه اهل سنت پیدا می‌کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان ساخت: فقه شیعه در دوره مکتب بغداد یک تحول جهش گونه قابل توجهی را پیدا می‌کند و این در بقیه دانش‌‌ها همچون رجال، حدیث، ادبیات و سایر شاخه‌‌های علوم اسلامی دیده می‌شود.
او عنوان کرد: منطق معرفت دینی و روش شناسی معرفت دینی در مکتب بغداد، پالایش، پیرایش و آرایش جدیدی پیدا می‌کند.
صالحی بیان داشت: در طول تاریخ جامعه اسلامی با سه دسته مواجهه با نصّ روبرو هستیم؛ یک عدّه که نصّ ستیز هستند، یک دسته نصّ گریز هستند و دسته سوم نصّ گرا هستند؛ مکتب بغداد یک نوع عقلانیت نصّ گرایانه را پایه ریزی کرد؛ این عقلانیت، نصّ را به عنوان یک مرجع عقلانی تلقی می‌کند و با این نگاه به نصّ مراجعه می‌کند چون هم منبع و هم واسطه وحی را تفکر می‌داند.
تولیت آستان قدس رضوی: تثبیت، تبیین و دفاع عقلانی از اصول مذهب شیعه از ویژگیهای سید مرتضی است
حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ احمد مروی، با اشاره به روایت «اَلْعِلْمُ اَصْلُ کُلِّ خَیْرٍ، اَلْجَهْلُ اَصْلُ کُلِّ شَرٍّ» از امام علی(ع) اظهار کرد:
بر اساس این روایت ریشه تمام ناهنجاری‌ها و بدی‌های امروز بشری ناشی از نظام جاهلیت و جاهلیت مدرن است و اگر بخواهیم خوبی‌ها و فضیلت‌ها حاکم شود، راهی جز رجوع به علوم نورانی و حیات بخش اهل بیت عصمت و طهارت(ع) وجود ندارد.
ایشان افزود: عالمان دینی ما وارثان چنین علوم نورانی و نجات بخشی هستند، تکریم شاگردان ممتاز و طراز اول و تأکید بر نشر اندیشه‌ها و آثار ایشان از جمله آئین‌های علمی در فرهنگ و سیره اهل بیت(ع) بوده است، ابن عباس، هشام بن حکم، میثم تمار و غیره از جمله شخصیتهای ممتازی هستند که همواره مورد تجلیل امامان بزرگوار ما بوده‌اند.
تولیت آستان قدس رضوی در ادامه به ویژگی‌ها و خصوصیات برجسته سید مرتضی علم الهدی اشاره کرد و گفت: این عالم بزرگوار، فقیه، متکلم و مفسر اصولی جامعیت داشت، «نجاشی» که هم عصر و هم درس او بود می‌نویسد: سیدمرتضی علومی را فراگرفت که هیچ کس در زمان وی به پای او نرسید.
ایشان خصوصیت دیگر سید مرتضی را تثبیت، تبیین و دفاع عقلانی از اصول مذهب شیعه و دین اسلام معرفی و اظهار کرد: اگر بخواهیم خدمات و ویژگیهای این عالم جلیل القدر را بیان کنیم فهرستی طولانی خواهد شد اما وارد کردن فقه به عرصه‌های سیاسی و اجتماعی، تألیف کتب فقهی، کلامی، اصولی و تفسیری با تکیه بر مکتب نورانی اهل بیت عصمت و طهارت(ع) و تأسیس دارالعلم از جمله خدمات برجسته سید مرتضی بوده است.
مروی با بیان اینکه در تاریخ تشیع همواره بزرگانی از علمای شیعه بوده‌اند که با فهم صحیح از نیاز زمانه و شجاعت برای تحول، مسئولیت تاریخی خود را انجام داده‌اند، تصریح کرد: سید مرتضی یکی از برجسته ترین علمای زمان شناس و شجاع بوده است، امام خمینی(ره) نیز یکی از همین عالمان بودند که با فهم صحیح شرایط زمان و تحول آفرینی به این نتیجه رسیدند که باید مسئله ولایت فقیه را در فضای علمی، اجتماعی و سیاسی زمان خود مطرح کنند.
ایشان با طرح این سؤال که دو عنصر تحول خواهی و زمان شناسی، در امروز حوزه‌‌های علمیه و علمای بزرگ چگونه باید پیگیری شود؟ گفت: امروز با تشکیل حکومت اسلامی، مدیریت جامعه در مقابل حوزه علمیه و علمای بزرگوار است و ما باید در گام دوم انقلاب به سوی تشکیل تمدن نوین اسلامی حرکت کنیم.
تولیت آستان قدس رضوی اظهار کرد: علوم اسلامی ما امروز باید بتواند پاسخگوی چنین نیازی باشد، تحول در حوزه علمیه و پاسخگویی به نیازهای حکومتی و تمدنی توسط حوزه علمیه ادامه مسیر اجتهاد در مکتب اهل بیت بوده و ادامه راه شیخ مفید سید مرتضی، شهید اول، صاحب جواهر، شیخ انصاری، آخوند خراسانی و امام خمینی(ره) است.
آیت‌الله استادی: برای ترویج نظام و رهبری بیش از هرچیزی عمل اهل علم موثر است
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با سنگین خواندن کار احیای آثار سید مرتضی علم الهدی بیان داشت: بیش از صد کتاب و رساله در ۴۰ جلد جمع آوری و منتشر شده است و حتی از خارج ایران، آثار این عالم بزرگ جمع آوری گردیده و بارها مورد بازبینی قرار گرفته است.
او با بیان اینکه بیش از ۱۵۰ مقاله پیرامون سید مرتضی علم الهدی در ۲۰ جلد منتشر شده است، بیان داشت: البته تعدادی از مقالات هم پیش از انجام مقدمات برگزاری کنگره پیرامون سید مرتضی نوشته شده است که آنها هم جمع اوری و در این مجموعه کتاب مقالات به چاپ رسیده است.
آیت‌الله استادی با اشاره به سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد مکتب بغداد گفت: ما بعد از زمان غیبت از حیث معارف شیعه، شفاهیات فراوان و مکتوبات متفرق داشتیم که چندتن از علما به این آسیب پذیری معارف اهل بیت توجه کردند که شیخ کلینی، شیخ صدوق، برادر و پدر شیخ صدوق، شیخ مفید، شیخ طوسی، سید رضی و سید مرتضی از جمله این علما هستند که اهتمام کردند تا این معارف را تدوین کنند.
استاد حوزه علمیه قم گفت: هرچند ما شیعیان پایه گذار علوم هستیم اما نمی‌توان تاریخ را نادیده گرفت؛ بالاخره آنها در زمان ائمه علیهم السلام، فقه مدون داشتند. طبری، صحیح بخاری، صحاح ستّه برای قبل از این تاریخ است.
ایشان خاطرنشان کرد: تفسیر ۱۰ جلدی سیدرضی تنها یک جلد در دسترس است و همچنین آثار دیگر عالمان که بخش قابل توجهی از آنها از بین رفته است.
استادی با بیان اینکه همه ما سر سفره امالی، من لا یحضره الفقیه، کتب سید رضی، نهج البلاغه، سید مرتضی نشته ایم از آنان به عنوان پایه گذاران علم شیعه یاد کرد و گفت: آن زمان شبهه علیه شیعه فراوان بود و از سوی دیگر، علما تحت حمایت دولت قرار داشتند و در تاریخ داریم که جنگ بین شیعه و سنی فراوان بوده است و لذا این بزرگان گاهی در رکاب و گاهی در سختی بودند.
ایشان افزود: اگر این چندنفری که بنا داشتند معارف شیعه را تدوین کنند، ادبیات معمولی می‌داشتند، مصیبتی برای شیعه بود بنابراین تمام این علما از ادبای برجسته و بنام بودند که علمای اهل سنت هم به آن اذعان دارند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پایان با بیان اینکه هم باید دنبال علم و هم دنبال معنویات باشیم، گفت: در زمان کنونی برای حفظ نظام، ترویج نظام، پشتیبانی رهبر انقلاب اسلامی و خدمات بیش از هرچیز عمل ما اهل علم موثر است که بی توجهی به آن می‌تواند بیش از هرچیز آسیب وارد کند.
تدوین ۶۱ جلد آثار علمی کنگره سید مرتضی علم الهدی
حجت الاسلام والمسلمین مهدی مهریزی، دبیر علمی کنگره بین‌المللی بزرگداشت سید مرتضی علم الهدی گفت:
۶۱ جلد با محتوای آثار، اندیشه و شخصیت سید مرتضی علم الهدی توسط فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی تدوین شده که از این تعداد، ۴۱ جلد مربوط به آثار علمی سید و ۲۰ جلد نیز شامل مقاله‌های فارسی و عربی در مورد شخصیت سید، تفسیرهای سید، شناختنامه سید مرتضی به زبان فارسی و عربی و همچنین ۱۷۰ پایان‌نامه دانشگاهی و رساله‌های علمی حوزوی در مورد سید مرتضی است. ۶جلد از مجموعه مقالات سید به زبان فارسی و ۴ جلد به زبان عربی است.
مهریزی گفت: تمبر یادبود سید مرتضی، ثبت نام سید مرتضی به‌عنوان یک شخصیت جهانی در یونسکو و ثبت یک روز در تقویم ملی به نام سید مرتضی از جمله اقدامات فرهنگی است که دنبال شده است.
ثبت یک روز در تقویم ملی به نام سید مرتضی هرچند در شورای فرهنگ عمومی تصویب شده، ولی هنوز در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب نهایی نرسیده است.
گفتنی است، در پایان، ۶۰ جلد شامل آثار سید مرتضی علم الهدی و مقالات علمی پیرامون این عالم ربانی با حضور علمای حاضر در نشست رونمایی شد. همچنین از زحمات حجج اسلام والمسلمین مهدی مهریزی مدیر همایش‌‌های آزاد دارالحدیث و مرویان حسینی رئیس بنیاد پژوهش‌‌های اسلامی آستان قدس رضوی با اهدای لوح یادبودی قدردانی شد.
سید مرتضی علم الهدی در ماه رجب سال ۳۵۵ هجری قمری در بغداد دیده به جهان گشود؛ نامش علی فرزند «ابو احمد حسین» فرزند موسی بن محمد بن موسی بن ابراهیم فرزند امام موسی بن جعفر(ع) است که نسب او با ۵ واسطه به امام هفتم(ع) می‌رسد.وی از شخصیتهای پرنفوذ اجتماعی شیعه در دوره آل‌بویه بود؛ سید مرتضی مانند پدر و برادرش سیدرضی، مدتی نقیب طالبیان بود و در بغداد زندگی می‌کرد و نزد خلفای عباسی و حاکمان آل‌بویه از احترام خاصی برخوردار بود؛ وی همچنین مدتی امیرالحاج و نیز عهده‌دار دیوان مظالم بود.این عالم فرزانه، سرانجام پس از عمری پربار و انجام کارهایی بزرگ و ارزنده، در حدود ۸۰ سالگی، روز یکشنبه ۲۵ ربیع‌الاول ۴۳۶ قمری در بغداد، به جوار حق شتافت.
