شعرای شیعیِ یاد شده در کتاب «نقض»
چکیده
موقعیّت تاریخی عبد الجلیل (به خاطر نزدیکی زمانی اش به کسانی که مذهبشان را یاد کرده است) و منزلت اجتماعی وی (به عنوان عالم و متکلّم شیعی برجستۀ روزگار خود) و اعتبار و کارکرد اثرِ وی (که کتابی در مناظره و جدل است و ناگزیر، بر مطالب تردیدآمیز و ضعیف و دو پهلو و محلّ اختلاف، تکیه نمی کند)، از کلام وی و کتاب وی، منبع تاریخی معتبری در شناخت مذهب بسیاری از عالمان و مصنّفان و سیاستمداران و دیوانیان و ... و از جمله شعرا ساخته است.
با دقّت در آثار تراجم نگاران متأخّر شیعه (همچون: مجالس المؤمنین، أمل الآمل و ذیل های آن، ریاض العلماء، روضات الجنّات و قصص العلماء)، متوجّه می‌شویم که به دلیل گُسست تاریخی گزارش ها و آسان گیری مؤلّفان در نسبت دادن مذهب به افراد بر اساس شواهد و قرائن ضعیف و اِجمالی و محدود (و به تعبیر امروز: شیعه تراشی آنان)، چندان قابل اعتنا و استناد به نظر نمی رسند، در حالی که گزارش های عبد الجلیل، از جهت قُرب تاریخی و معاصرت کم‌نظیرند.
در این نوشتار، سعی بر آن است تا با آوردن فهرستی از نام شعرای شیعی یاد شده در کتاب نقض، به ترتیب دورۀ تاریخی، آشنایی گستردۀ عبد الجلیل با ادبیات فارسی و عربی روزگار خود و پیش از آن و نیز مهارت وی را در به کارگیری ادبیات و تاریخ ادبیات در مجادلات کلامی، نشان دهیم.
ابتدا شرح حال مختصری از شعرا و آثار آنها ارائه می‌گردد و در ادامه، نمونه شعری از آنها آورده می‌شود که تا حدی، شیعه بودن و افکار و عقاید آنها را نشان دهد.
کلیدواژه ها: شاعران، تاریخ تشیّع، ادبیات شیعی، نقض.
* کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، مربی پژوهشیار «پژوهشکدۀ علوم و معارف حدیث».
