فراخوان کنگرۀ بین المللی سیّد مرتضی علم الهدی
قرن چهارم و پنجم هجری یکی از درخشان‌ترین دوره‌‌های تاریخ تشیع پس از آغاز عصر غیبت است. گردآوری و تدوین منابع اصلی حدیث شیعه و نیز تدوین و تألیف نخستین آثار برجسته و مهم در عرصه‌‌های تفسیر، کلام، فقه و اصول فقه، محصول این عصر است و بیشترین سهم را در این زمینه دو حوزه مهم قم و بغداد بر عهده داشته‌اند. در این میان تلاش و همت والای محدثان و عالمانی چون شیخ صدوق، شیخ مفید، سیّد مرتضی، سیّد رضی و شیخ طوسی می‌درخشد.
اینک که در آستانه هزارۀ وفات سیّد مرتضی (۴۳۶ ق)، یعنی سال ۱۴۳۶ قمری قرار گرفته‌ایم، آستان مقدّس حضرت عبد العظیم حسنی(ع) و مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث، با همراهی و مشارکت چند نهاد و مرکز بزرگ علمی ـ فرهنگی تصمیم به برگزاری کنگره بین المللی سیّد مرتضی گرفته‌اند.
در کنار تصحیح آثار سیّد مرتضی و نیز تألیف آثاری چند در زمینۀ ابعاد و عرصه‌‌های زندگی علمی و اندیشه‌‌های سیّد مرتضی، نگارش مقالات علمی‌ـ پژوهشی، جایگاه ویژهای دارد.
از این رو محقّقان و پژوهشگران ارجمند را به مشارکت علمی و معنوی در این کنگره و به ویژه نگارش مقاله دعوت می‌کنیم. گفتنی است به جهت قرابت یا وابستگی برخی از عرصه‌‌های زندگی سیّد مرتضی با برادرش سیّد رضی، در این عرصهها، سیّد رضی نیز میتواند موضوع پژوهش قرار گیرد. بنا بر این در پایان محورها، بخش ویژهای را به سیّد رضی اختصاص داده‌ایم.
موضوعات پیشنهادی برای تدوین مقالات از این قرار است (و البته از موضوعات مرتبط دیگر نیز استقبال می‌شود):
۱. زیست‌نامۀ سیّد مرتضی
- ولادت و وفات
- خاندان
- فضای علمی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
۲. استادان و شاگردان سیّد مرتضی
- استادان (شیخ مفید، شیخ صدوق، احمد بن سهل دیباجی، ابن نباته، مرزبانی و ...)
- شاگردان (شیخ طوسی، سلّار، ابو الصلاح حلبی، ابن برّاج، کراجکی، ابن حمزه، صهرشتی، دوریستی و ...)
۳. سلوک اخلاقی و معنوی سیّد مرتضی
- اخلاق فردی
- اخلاق اجتماعی
- تعامل با مخالفان
- دیدگاه‌های اخلاقی
۴. آثار و نوشته‌‌های سیّد مرتضی
- آثار چاپ شده
- آثار خطّی
- آثار مفقود
۵. جامعۀ شیعی در دوران سیّد مرتضی
- بغداد در قرن چهار و پنج هجری
- حکومت آل بویه
- خلفای بنی عباس
- تعامل مکتب قم و بغداد
- تعامل فرقه‌های شیعه با یکدیگر
۶. فعالیت‌‌های اجتماعی سیّد مرتضی
- مرجعیت عامّه شیعه
- نقابت سادات
- امارت حجاج
- ریاست دیوان مظالم
- قضاوت
- مناصب دیوانی (حکومتی) دیگر
۷. اندیشه‌‌های قرآنی و حدیثی سیّد مرتضی
- تأویل
- نفی تحریف قرآن
- نظریه صرفه و اعجاز
- عدم حجیت خبر واحد
- فقه الحدیث
- آرای ویژۀ قرآنی و حدیثی
۸. اندیشه‌‌های کلامی (اعتقادی) سیّد مرتضی
- کلام الله
- ایمان و کفر
- عدل الهی
- غلوّ
- آرای ویژه کلامی
۹. اندیشه‌‌های فقهی ـ اصولی سیّد مرتضی
- بنیان‌گذاری اصول فقه شیعه
- نظریه اجتهاد و تقلید
- نوآوری‌‌های فقهی و اصولی
- آرای ویژه فقهی و اصولی
۱۰. اندیشه‌‌های فرهنگی ـ اجتماعی سیّد مرتضی
- آرای سیاسی ـ اجتماعی
- تقریب و تفاهم مذهبی
۱۱. جایگاه و آرای ادبی سیّد مرتضی
- اشعار
- آرای ادبی
۱۲. مباحث روشی و روششناسی سیّد مرتضی
- روششناسی سیّد مرتضی در عرصه‌‌های علمی
- تعامل سیّد مرتضی با آراء و اندیشه‌‌ها و مذاهب عصر خود
- عقل‌گرایی سیّد مرتضی
- تعامل عالمان شیعی در ادوار بعدی با آراء و نظرات سیّد مرتضی
- سیّد مرتضی در آثار و متون عالمان اهل سنّت
۱۳. سیّد رضی
- مناسبات سیّد رضی با سیّد مرتضی
- اندیشه‌‌ها و آرای علمی سیّد رضی
- فضای تألیف «نهج البلاغه»
* نهاد‌ها و مراکز برگزارکننده (شانزده مرکز به ترتیب الفبا):
آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)؛ انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور؛ بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی؛ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ جامعة المصطفی(ص) العالمیة؛ دار التراث ـ النجف الأشرف؛ دانشگاه ادیان و مذاهب؛ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی؛ کتاب‌خانه‌‌های تخصّصی وابسته به حضرت آیة الله العظمی سیستانی؛ مؤسسۀ کتاب‌شناسی شیعه؛ مؤسسۀ علمی ـ فرهنگی دارالحدیث؛ مجمع جهانی اهل بیت(ع)؛ مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی؛ مجمع ذخائر اسلامی؛ مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)؛ معاونت پژوهش مرکز مدیریت حوزه‌‌های علمیه.
* مهلت ارسال مقالات: پایان فروردین ماه ۱۳۹۴
* شیوه‌نامه نگارش مقالات:
۱. مقالات ارائه شده، حداکثر در ۲۵ صفحه ۲۸۰ کلمهای، به صورت تایپی یا در صورت دستنویس بودن، در برگ‌هایی به قطع آ۴ یک رو سفید و دست کم با خط خوانا باشد.
۲. در ابتدای مقاله، چکیدۀ مطالب، حداکثر در سیصد کلمه، همراه با کلیدواژه‌ها، حداکثر پنج کلیدواژه، نوشته شود.
۳. پانوشت‌های توضیحی و ارجاع به منابع و مآخذ، به صورت زیرنویس خواهد بود که در هر صفحه از شمارۀ یک شروع می‌شود.
۴. جداسازی «ها»ی جمع و «به» حرف اضافه و «می» فعل مضارع، بر اساس روش رایج انجام پذیرد.
۵. ارجاعات مشتمل بر محتوای تاریخی (متن کهن، گزارش تاریخی و ...)، باید به منابع دست اوّل و اصلی باشد.
۶. واژه‌هایی که نیازمند توضیح است، به قدر ضرورت، در پاورقی توضیح داده شود.
۷. عنوان‌بندی مطالب (اصلی و فرعی) مقاله، متناسب با بخش‌های مختلف آن، ضروری است.
۸. ارجاع به کتاب، دائرة المعارف، مقاله و پایاننامه در پانوشت، به صورت‌های زیر باشد:
ـ الشافی فی الإمامة، ص ۱۹۴.
ـ الأمالی، شیخ طوسی، ج ۱، ص ۹۸ (ح ۱۲۳).
ـ دانش‌نامۀ جهان اسلام، ج ۶، مدخل «تأویل/ کلامی و فلسفی»، رضا سلیمان حشمت.
ـ «بررسی قاعدۀ لطف از دیدگاه سید مرتضی»، ص ۱۶۱-۱۷۴.
ـ «امامت از نظر سیّد مرتضی و قاضی عبدالجبار»، ص ۳۹.
۹. اطلاعات کتاب‌شناختی منابع در «فهرست منابع و مأخذ» در پایان مقاله و به ترتیب: عنوانِ منبع (کتاب، مقاله، مدخل، پایاننامه)، مؤلف، محقق / مصحح / مترجم، محل نشر، ناشر، سال نشر و نوبت نشر، و با رعایت ترتیب الفباییِ نام منابع درج شود، مانند:
۱. «امامت از نظر سیّد مرتضی و قاضی عبد الجبار»، سیّد ابراهیم صابری، پایاننامۀ کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی (۱۳۸۲).
۲. اندیشهنامۀ سیاسی سید مرتضی، محمود شفیعی، قم، مؤسسه بوستان کتاب، ۱۳۹۰، سوم.
۳. «بررسی قاعدۀ لطف از دیدگاه سید مرتضی»، قربان علی کریمزاده، پژوهشهای اعتقادی ـ کلامی، ش ۱۱ (پاییز ۱۳۹۲).
* نشانی دبیرخانه: قم، بلوار پانزده خرداد، چهار راه نوبهار، بعد از شهرک جهاد، مؤسسۀ علمی‌ـ فرهنگی دارالحدیث، دبیرخانۀ کنگره‌ها / تلفن: ۳۷۱۷۶۱۳۰ ـ ۰۲۵ نمابر (فکس): ۳۷۱۷۶۱۴۱ ـ ۰۲۵ / رایانامه (ایمیل):
