بازخوانى تحليل كلامى ماهيّت وحى با تأكيد بر ديدگاه سيّد مرتضى
على رغم وجود دشوارى هاى معرفتى در شناخت ماهيّت وحى، انديشمندان مسلمان، هريك با در نظر داشتن اصول و مبانى خاصّ خود، درصدد ارائه الگو و تحليلى نسبتا روشن از ارتباط وحيانى و ماهيّت آن هستند. تحليل كلامى ماهيّت وحى، على رغم بيشترين انطباق با متون دينى در باره وحى، نسبت به ديگر رويكردها، مورد بى مهرى بيشترى قرار گرفته است. در اين مقاله، به بازخوانى اين رويكرد با تأكيد بر ديدگاه هاى سيّد مرتضى مى پردازيم و با بهره گيرى از نقاط مثبت آن، درصدد رفع برخى نقايص آن هستيم. سيّد مرتضى، سه ركن اصلى سخن و از سنخ لفظ (زبانى) بودن، پنهانى (درونى) بودن و وساطت فرشته (ذو مراتب بودن) را در وحى (وحى قرآنى) شرط مى داند و بر اين اساس مى توان گفت: وحى صوت و لفظى (نه لزوما مادّى) است كه خداوند، آن را ايجاد مى كند و پيامبر صلى الله عليه و آله آن را مستقيما يا با واسطه فرشته وحى، توسّط قواى ادراكى خاصّى كه ديگران فاقد آن هستند، مى شنود. بدين ترتيب به برخى شبهات مطرح در اين تحليل نيز پاسخ داده شده است.
واژگان کلیدی: ماهيّت وحى، وحى قرآنى، كلام الهى، زبانى بودن، درونى بودن، فرشته وحى، سيّد مرتضى
*. دانشجوى دكترى كلام اسلامى، مؤسّسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره.
