تفسیر القرآن الکریم للشریف المرتضی
سیّد مرتضی، نخستین کسی است که قرآن را بر اساس اجتهاد مبتنی بر قرآن، سنّت متواتر، اجماع و اصول مسلّم عقلی، تفسیر کرده است. لازم به یادآوری است که از سیّد مرتضی، تفسیری بر اساس ترتیب سور قرآن به نگارش نرسیده است؛ ولی در لا‌به‌لای مجموعه نوشته های وی در حوزه‌های گوناگون علوم اسلامی و تبیین اندیشه‌های شیعی، به مباحث تفسیری برمی‌خوریم. این گفتارهای سیّد در حوزۀ تفسیر قرآن، در یک جا جمع‌آوری شده و در مجموعۀ تفسیر القرآن سیّد مرتضی به چاپ رسیده‌اند. منابع نقل مطالب تفسیر سیّد از کتاب‌هایی که وی در سه عرصۀ: املاء، مناظرات و آیات عقاید تألیف کرده، گردآوری شده‌اند که عبارت‌اند از: ۱. أمالی المرتضی (غررالفوائد و درر العقائد): این کتاب، مجموعۀ هشتاد مجلس است که به شاگردانش املاء کرده است. در ابتدای هر مجلس، به تأویل و تفسیر یک یا چند آیه از قرآن پرداخته و سپس محتوایی را که ارائه می‌دهد، به صورت سؤال و جواب مطرح می‌نماید. این شیوه در بیشتر آثاری که حاوی مباحث تفسیری اوست، قابل مشاهده است. ۲. تکملة الغرر والدرر: این کتاب در بردارندۀ تفسیر بیش از پانزده آیه از قرآن به همراه مباحث دیگری در زمینۀ کلام و ادب است. ۳. تنزیه الأنبیاء: سیّد در این کتاب، تمامی آیاتی را که در بارۀ هر یک از پیامبران آمده و دستاویزی برای منکران عصمت آنان واقع شده، مورد تفسیر و تأویل قرار داده است. در واقع، بیشتر مطالب این کتاب، تفسیری است. ۴. أجوبة المسائل القرآنیه: در این کتاب، شانزده آیة قرآن به صورت سؤال و جواب، تفسیر شده است. ۵. تفسیر الآیات المتشابه من القرآن: این رساله، تفسیر متشابهات و سورۀ حمد و یک آیه از سورۀ بقره است. ۶. الشافی فی الامامة: سیّد مرتضی در این کتاب، هرچند هدفش اثبات مبانی کلامی است، امّا دارای بسیاری از مباحث تفسیری است.
گروه علمی «مؤسّسۀ جهانی سبطین» با توجّه به منابع یادشده، مباحث تفسیری را از کتاب‌های سیّد استخراج نموده و آنها را ضمن مجموعه‌ای مستقل با عنوان تفسیر القرآن الکریم للشریف المرتضی در چهار مجلد در سال ۱۳۹۰ش به چاپ رسانده است.
در پایان، یادآوری این نکته، خالی از لطف نیست که آرای تفسیری سیّد مرتضی در مجموعۀ مستقل چهارجلدی دیگری با عنوان تفسیر الشریف المرتضی المسمّی بـ «نفائس التأویل»، از سوی سیّد مجتبی احمد موسوی به همراه گروه علمی با ویژگی و ساختار جداگانه‌ای در بیروت (انتشارات شرکة الأعلمی للمطبوعات) در سال ۱۴۱۳ق به چاپ رسیده است.
