المباحث النقدیه فی أمالی المرتضی

عناوینی چون: «امالی»، «مجالس» و یا «عرض المجالس»، نام نگاشته‌هایی است که استاد بر شاگرد به طور شفاهی عرضه می‌کند و شاگردان در همان جلسه، مطالب استاد را می‌نگاشته‌اند. این مجالس می‌تواند در موضوعات گوناگون: ادبی، کلامی، حدیثی، تفسیری، و ... باشد. أمالی سیّد مرتضی که به غرر الفوائد و دررالقلائد نام‌گذاری شده، نکات ادبی بسیاری را مورد نقد و بررسی قرار داده است. از این رو، برخی به جمع‌آوری و بررسی آرای سیّد در مباحث گوناگون پرداخته‌اند. این کتاب اثر دکتر ولید محمود خالص است. وی در این کتاب، دیدگاه ادبی سیّد مرتضی در أمالی را مورد بحث قرار داده و آن را در ضمن پنج فصل و یک خاتمه تنظیم کرده است. فصل نخست، مقایسۀ أمالی سیّد با دیگر «امالی»‌هاست که سیّد در آن اهتمام ویژه­‌ای به نقد و نظر مباحث ادبی داشته است. فصل دوم، شرح و تبیین شعر برخی شعرا در کتاب أمالی است. سیّد در شرح برخی آیات و روایات از شعر شعرای بزرگ عرب برای تفسیر آیات قرآن و روایت، استناد و استشهاد کرده تا ارتباط بین کلام عرب و معنای آیات فهمیده شود. فصل سوم ـ که مفصل‌ترین فصل کتاب را تشکیل می‌دهد ـ در بیان آرای سیّد مرتضی در بارۀ شعرا و منهج شعری آنان و آرای تطبیقی سیّد در بارۀ برخی ابیات مشخص را بیان کرده است. سیّد در فصل چهارم، به بیان اندیشۀ سیّد مرتضی از نقد معروف آمدی در خصوص اشعار ابو تمام و بحتری پرداخته است. فصل پنجم، مربوط است به پاره‌ای از قضایا و نظریات سیّد در أمالی. خاتمه کتاب هم به جمع‌بندی و نتایج آن اختصاص دارد. نشر این کتاب در کشور عمان توسط انتشارات «دار الکنوز المعرفه»، در سال ۲۰۰۹م، به چاپ رسیده است.