نقد ادبى ـ نظرى در آثار سيّد مرتضى
در مقاله حاضر، نگارنده با مطالعه آثار سيّد مرتضى و همچنين بررسى كتاب ها و مقالاتى كه چهره ادبى و نقدى او را به تصوير كشيده اند، به بررسى وجهه نقدى او پرداخته و از خلال آن ويژگى نقدى ادبى ـ نظرى او را برجسته ساخته است. بررسى مجموعه آثار سيّد مرتضى نشان مى دهد كه سه اثر الأمالى، الشهاب و طيف الخيال او بيشترين مسائل و قضاياى نقدى ادبى را در خود جاى داده اند و سيّد مرتضى بر اساس قضاياى نقدى شايع در زمان خود و با بهره گيرى از آراى نظريه پردازان نقدى و ادبى به بيان نظر درباره برخى مسائل و قضاياى نقدى ـ ادبى و قانون گذارىِ آنها اقدام كرده است. او با بهره گيرى از دانش خود در ساير زمينه ها از جمله: كلام، فقه، تفسير و ... به نقد ادبى پرداخته است. وى شيوه خاصّى درطرح مباحث نقدى داشته است. در باره مسئله هاى نقدى چون: «چيستى شعر و بلاغت، نقد و وظايف ناقد، عناصر و معانى شعرى و معيارهاى گزينش شعر» و همچنين در باره قضاياى نقدى مانند: «قديم و جديد، لفظ و معنى، سرقت شعرى، مفاضله و موازنه و ...» به نقد ادبى ـ نظرى پرداخته است. او در اين فرايند، ضمن تحليل و بررسى ضمنىِ آراى نقدىِ شايع در زمان خود، عقايد خويش را نيز در خصوص پايه ها و اساس هاى نقدى ابراز داشته است.
واژگان كليدى: نقد ادبى، نقد نظرى، سيّد مرتضى، مسائل و قضاياى نقدى.
*. دكترى تخصصى زبان و ادبيات عربى، عضو هيئت علمى دانشگاه امام صادق عليه السلام، تهران، ايران.
