مسئله اجماع قدما در باب خبر واحد و ديدگاه متقابل سيّد مرتضى و شيخ طوسى
يکى از موارد مهم مناقشه اصوليان در بحث حجّيت خبر واحد، بحث از اجماع قدما در باب حجّيت خبر واحد است که به جهت تعارض دو عالم بزرگ معاصر شيعه، يعنى سيّد مرتضى (م ۴۳۶ ق) و شيخ طوسى (م۴۶۰ ق) در نقل اجماع، به يکى از بحث هاى پُردامنه اصولىِ چند قرن اخير، تبديل شده است؛ بحثى که علاوه بر اين ثمره اصولى، ارزش بسيارى در نگاه تاريخى به شيعه و تحليل شيوه برخورد عالمان شيعى با احاديث در مباحث مختلف دارد.
نوشتار حاضر، پس از بررسى همه جانبه سخنان سيّد مرتضى و شيخ طوسى در اين مسئله، به تلاش هاى اصوليان بعدى براى حلّ اين تعارض يا ترجيح يکى از دو اجماع بر ديگرى پرداخته تا نشان دهد حلّ اين تعارض و يافتن ادّعاى اجماع درست، به بسيارى از تحليل هاى انتزاعى اصوليان بعدى، ممکن نيست و آن را در بازخوانى دقيق تر سخنان مدّعيان اجماع، بايد جست.
واژگان کليدى: خبر واحد، اجماع، سيّد مرتضى، شيخ طوسى.
*. دانش پژوه سطح خارج حوزۀ علمیه قم.
