بازپژوهىِ آراى سيّد مرتضى و ابن ادريس در عمل به ادلّه استنباط
براى استنباط احكام شرعى و دستيابى به آنها نياز به ادلّه است كه مبانى نسبتا متفاوتى در اين زمينه از ناحيه فقهاى شيعه و اهل سنّت در طول تاريخ مطرح شده است. در اين ميان، كسانى چون: ابن ادريس، سيّد مرتضى و ... ، مبناى ويژه اى دارند كه مطابق آن، تنها ادلّه اى در فرايند استنباطْ معتبرند كه موجب علم و يقين گردند زيرا با وجود علم و يقين، مصلحت واقعيه حاصل مى شود، و اگر به ظن و احتمالِ مصلحت قناعت كنيم، در اين جا عمل به مفسده اجازه داده شده كه عمل نمودن بر اساس آن از نظر عقل، قبيح است. به همين جهت است كه عمل كردن به قياس، جايز نيست؛ زيرا حكم كردن بر فرع از جهت مشابهت با اصل، موجب ظن مى شود و همراه با احتمال فساد است. در مكتب فقهى سيّد مرتضى و ابن ادريس، از عمل بر اساس قياس و خبر واحد نيز منع شده و بطلان آن از بديهيات و ضرورياتْ معرفى شده است. در برابر آن، كتاب، سنّت متواتر، اجماع، دليل عقل و عرف، در شمار ادلّه علم آور قلمداد شده اند.
واژگان كليدى: ابن ادريس، سيّد مرتضى، ظنون، ادلّه علم آور.
*. استاديار دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد شیراز.
**. كارشناس ارشد فقه و مبانى حقوق اسلامى.
