المسائل المیافارقیات
این رساله دارای ۶۶ مسألۀ فقهی و اعتقادی است که تعدادی از اهالی میافارقین[۱] از سیّد مرتضی استفتاء کردند و او هم پاسخ گفته است. صاحب کتاب ادب المرتضی می گوید: نسخه ای خطی از این رساله در کتاب‌خانه آستان قدس رضوی موجود است که تاریخ کتابت آن سال ۶۷۶ قمری است و در آخر آن، مناظرۀ سیّد مرتضی با «ابو العلاء معرّی» آمده است و نسخۀ دیگری به خط « شیخ آقا بزرگ» نزد من موجود است[۲]. بخش مسائل فقهی این رساله، به رساله های عملیۀ متداول در زمان ما شبیه است که به صورت فقه فتوایی نوشته شده و استدلالات فقهی در آن دیده نمی شود.
در خطبۀ آغازین کتاب این چنین آمده است: السائل قال: نوثر نحن اطال الله بقاء سیّدنا الشریف أن نری خط الشریف لنعتمد و نعول علیه،و ما نلتمس الفتوی بغیر دلیل (رسائل الشریف المرتضی، ج ۱، ص ۲۷۱)
عناوین برخی از مسائل این رساله عبارت است از:
مسأله اول: عداله امام الجماعة
مسأله دوم: احكام صلاة الجمعة
مسأله سوم: احكام صلاة العيدين
مسأله ششم: تعيين صلاة الوسطى المعرفة للصلاة الوسطى والدليل عليه
مسأله هشتم: حكم التسليم في الصلاة
مسأله دهم: التكبيرات السبع في مفتتح الصلاة
مسأله دوازدهم: كيفية غسل الوجه في الوضوء
مسأله سی و دوم: لا تجوز الصلاة في ثوب أصابه خمر
مسأله سی و ششم: عدم انعقاد اليمين على المعصية
مسأله چهل و دوم: حكم لحم الأرنب
مسأله شصت و ششم: حكم الخمس
آغاز: بسمله، نحن اطال الله بقاء سيدنا الشريف الاجل المرتضي علم الهدي … مسألة، اوّله الصلاة جماعة و الفضل فيها و هل يجوز خلف عدم الموثوق بدينه أم لا ؟ الجواب صلاة الجماعة فيها فضل كثير …
انجام: … مسألة سادسة و ستّون الخمس مفروض لآل الرسول و عليهم في الغنيمة في بلاد الشرك أم في جميع المكاسب. … الجواب الخمس واجب في كل الغنائم … تمت المسائل و اجوبتها و الله ولي الحمد.
تصاویر نسخه های خطی این رساله که در مرکز کنگره های دارالحدیث موجود است، به شرح زیر است:
۱. کتاب‌خانه آیت الله مرعشی: ۷۶۱۵/۱۹، کتابت ۱۲۸۱، ( ف ۲۰: ۲۱ ).
۲.کتاب‌خانه آستان قدس رضوی: ش ۲۱۰۰۲، کتابت ۱۲۴۳، ( ف ۲۰: ۲۷ ).
۳. کتاب‌خانه آیت الله مرعشی: ش ۱۱۴۳۲/۱۹، کتابت ۱۲۳۲، ( ف ۲۹: ۵۶ ).
۴. کتاب‌خانه ملی ملک: ش ۵۹۳/۷، کتابت ۱۱۲۵، ( ف ۵: ۹۴ ).
۵. مرکز احیاء میراث: ش ۳۳۲۴/۵، کتابت ۱۰۹۷، ( ف محدث ۱: ۵۰ ).
۶. مؤسسه آیت الله بروجردی: ش ۳۷۴/۲، کتابت ۱۰۹۵، ( ف ۱: ۲۲۵ ).
۷. کتاب‌خانه ملی ایران: ش ۱۹۴۳/۶، کتابت ۱۰۸۵، ( ف ۱۰: ۶۱۸ ) این نسخه، منتخبی است از مسائل میافارقیات نه تمام آن. این نسخه ۲۴ مسأله از میافارقیات را شامل است.
۸. مرکز احیاء میراث: ش ۱۶۹۰/۹، کتابت ۱۰۴۶، ( ف فیلمها ۵: ۱۴۲ ).
۹. دانشگاه تهران: ش ۱۲۵۵/۶، کتابت ۴۲۹، ( ف فیلمها ۱:۵۸۹ ).
۱۰. دانشگاه تهران: مجموعه ش ۱۰۸۰ رساله شماره ۷.
۱۱. کتاب‌خانه آیت الله مرعشی: ش ۱۴۲۵۴.
۱۲. کتاب‌خانه مجلس شورای اسلامی: ش ۱۰۰۰۷،این نسخه ۵۳ مسأله دارد ولی مسأله ۵۳ این نسخه با مسأله شماره ۶۶ چاپی مطابق است. بنابراین ۱۳ مسأله افتادگی دارد.
۱۳. دانشگاه تهران: ش ۱۱۶۲ ( ۲۹۲۹ ).
۱۴. کتاب‌خانه حکیم عراق: ش ۴۳۸/۸.
