منطق فقه الحديثى سيّد مرتضى در «الأمالى»
سيّد مرتضى، انديشمند و دانشمند برجسته شيعه در قرون چهارم و پنجم هجرى است. او نماينده مكتبى است كه هم از عقل و هم از نقل براى رسيدن به معرفت دينى و شريعت اسلامى كمک مى گيرد. تدبّر سيستماتيک در آيات قرآن و تفقّه روشمند و عقلانى در احاديث، از ويژگى هاى اين مكتب است. الأمالى، يكى از آثار سيّد مرتضى است كه در آن، حدود سى حديث به شكل منطقى و اجتهادى، مورد بررسى و تحليل و تأويل، قرار گرفته اند. فلسفه اين تفقّه و اجتهاد، رفع ابهام از احاديث غريب و ارائه تفسيرى عقلانى و متناسب با مبانى كلامى شيعه است. منطق و راهبرد فقه الحديثى او، محدود به يک شيوه نيست، بلكه از شيوه هاى مختلف براى رسيدن به مفهوم واژه ها، مقصود كلام و گوهر معنا، كمک مى گيرد. در اين منطق و راهبرد سيستماتيک و اجتهادى واژه شناسى، ادبيات عرب، قرآن، احاديث، مبانى عقلانى و كلامى، امور فرهنگى، اجتماعى و تاريخى و قواعد اصولى، هر يک نقش خاصّ خود را براى رسيدن به مقصود حقيقى حديث و گوهر معنا، ايفا مى كنند.
واژگان كليدى: سيّد مرتضى، الأمالى، فقه الحديث، كلام شيعه.
*. دانشيار دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه مازندران.
**. دانشجوى دكترى رشته علوم قرآن و حديث دانشگاه مازندران.
