احكام كيفرى قرآن در مكاتب فقهى اسلامى به روايت ابو الفتوح رازى
نگارنده مقاله در مقدمه، تسلّط ابو الفتوح بر فقه و علوم مختلف را چشمگير مى نماياند و در اين نوشتار بر آن است كه احكام كيفرى قرآن را به ويژه از ديدگاه صاحبان مكاتب فقهى اهل سنّت ـ كه در تفسير شريف روض الجنان آمده است ـ بيان كند؛ يعنى احكام باب هاى حدود، قصاص و ديات.
نويسنده، در ادامه به ذكر برخى از صحابه، تابعين و فقهايى كه در تفسير ابو الفتوح از آنها ذكر رأى شده است، مى پردازد. بخش اولِ مقاله ـ كه حدود را در بر دارد ـ با تعيين چهار بزه، كه صراحتاً در قرآن نهى و براى آنها مجازات تعيين شده است شروع مى شود. سرقت، محاربه، زنا و قذف. برخى از احكام كلى اى ـ كه درباره همه حدود است ـ توسط نويسنده اين گونه بيان مى شود : اجرا كننده حدود، نحوه اقامه حد، نقش توبه. ماهيت حدود. عناوين موضوع سرقت در نوشته نويسنده به اين شرح است: الف. شرايط سرقت مستوجب حد ؛ ب. احكام سرقت؛ ج. اثبات سرقت؛ د. حد سرقت؛ ه. فلسفه مجازات سرقت؛ و. نقش توبه در اجراى حد. تحت عنوان محاربه، تعريف محارب، حد محاربه و نقش توبه در مجازات محارب، را بيان مى نمايد. تعريف زنا و موجبات حد، اثبات زنا، اقسام حد زنا، ساير احكام زنا، كيفيت اقامه حد و ساير جرايم جنسى عناوين سرفصل هايى است كه نويسنده در ادامه بحث به آن پرداخته است. اينک به طور اختصار به عناوينِ فصل هاى بخش دوم اين نوشتار (قصاص) مى پردازيم:
قصاص نفس كه عناوين آلت قتل، آلت قصاص، فلسفه قصاص، شرايط قصاص، شركت در قتل، فرزند كشى، اولياى دم، مطالبه ديه در قتل و معاوت در قتل را در بر دارد. تنوّع و جامعيّت عناوين و نيز مباحثِ تكميلى ذكر شده نويسنده در تحت هر عنوان، نشان از تسلّط كامل وى بر موضوعات مطروح دارد. نگارنده در ادامه بحث (ديات) مباحث قتل غير عمد، ديه اعضا، اقسام جراحات و ميزان ديه اعضا را مطرح مى كند. نويسنده با چيرگى تمام، نظريه هاى مختلف در موضوعات فوق را عنوان و در پايان هر فصل، نظر ابو الفتوح رازى را نيز مطرح و نقد و بررسى مى نمايد.
