فهرست نسخه هاى خطى حوزه و موزه آستانه حضرت عبدالعظيم حسنى عليه السلام
عنوان: فهرست نسخه هاى خطى حوزه و موزه آستانه حضرت عبدالعظيم حسنى عليه السلام
مؤلف: ابوالفضل حافظيان
تعداد جلد: 1ج (264 ص)، وزیری
ناشر: دار الحدیث
محل نشر: قم
تاریخ انتشار: 1382
نگارش و انتشار فهرست نامه نسخه هاى خطى هر کتابخانه در حفظ و حراست از نسخه هاى خطى نقش مهمّى دارد، علاوه بر اينکه با فهرست نگارى، چهره هاى ناشناخته و غربت زده نسخه هاى خطى با محقّقان انس و الفتى به هم مى رسانند. چه بسا گنجينه هاى نفيس و ارزشمند که در گوشه خانه ها، مساجد، مدارس علمى و مشاهد، به جهت نداشتن فهرستى منظّم و روشمند و بر اثر عدم اهتمام به آنها مورد دستبرد راهزنان فرهنگى قرار گرفته و به تاراج رفته و يا اينکه تدريجاً راه زوال را در پيش گرفته و با گرد و خاک و موريانه انس برقرار کرده و به مرور زمان گرفتار فرسايش و سرانجام نابود شده اند. متأسفانه نسخه هاى موجود در مدارس علمى اطراف حرم مطهر سيد الکريم نيز به چنين سرنوشتى دچار شده و از صدها نسخه، اکنون تنها هشتاد نسخه خطى در حوزه علميه حرم موجود است! و از صد و بيست نسخه وقفى شاه عباس به کتابخانه آستانه نيز تنها پنج نسخه باقى مانده است.
در اين کتاب، تلاش شده تا فهرستى از نسخه هاى موجود در حوزه علميه حضرت عبدالعظيم عليه السلام و موزه آستان مقدس آن حضرت ارائه شود.
اين فهرست به ترتيب الفبايى عناوين کتاب ها تنظيم شده و در ابتدا، معرّفى هشتاد نسخه خطى حوزه علميه آستان در 88 عنوان آمده است و سپس فهرست هاى راهنما (در چهار بخش: 1. پديدآورندگان، 2. کاتبان، 3. موضوعى کتاب ها، 4. آغاز کتاب ها) قرار گرفته است. پس از اتمام فهرست حوزه، فهرست نسخه هاى خطى موزه، شامل هفتاد نسخه در 61 عنوان به همان ترتيب آمده و در پى آن فهرست هاى راهنما به علاوه فهرست منابع و مآخذ درج شده است. بخش پايانى کتاب به نمونه هايى از تصاوير نسخه هاى خطى حوزه و موزه اختصاص يافته است.
معرّفى هر کتاب از دو بخش اصلى تشکيل مى شود: 1. کتاب شناسى، 2. نسخه شناسى.
کدهاى مربوط به هر بخش از اين قراراست:
الف: کتاب شناسى
در اين بخش، اطلاعات تفصيلى درباره کتاب، اعم از نام کتاب، مؤلف، زبان، موضوع، تاريخ تأليف، تعداد ابواب و فصول و ... بدين ترتيب مطرح مى شود:
1. شماره رديف کتاب، 2. نام کتاب، 3. موضوع، 4. زبان، 5. نام مؤلف و تاريخ وفات او، 6. توضيحات کتاب شناسى، 7. منابع و مآخذ، 8. آغاز و انجام.
ب: نسخه شناسى
در اين بخش، خصوصيات نسخه مورد بحث شامل شماره نسخه در مخزن، نوع خط، نام کاتب، تاريخ و محلّ کتابت، تزيينات و يادداشت هاى اول و آخر نسخه، نوع جلد، تعداد برگ ها و سطرها و ... بدين تفصيل بيان مى شود:
1. شماره نسخه در مخزن، 2. نوع خط و ويژگي هاى آن، 3. نام کاتب، 4. تاريخ کتابت، 5. محلّ کتابت، 6. توضيحات نسخه شناسى، 7. نوع جلد و تزيينات و نقوش روى آن، 8. شماره ثبت، 9. تعداد برگ ها و سطرها و قطع کتاب.
اين فهرست نامه، علاوه بر انتشار به صورت مکتوب، در قالب برنامه رايانه اى نيز عرضه شده است. در اين برنامه فهرست هاى متعدّدى براى عناوين کتاب ها، مؤلفان، کاتبان، واقفان، موضوعات و آغاز کتاب ها تنظيم شده و قابليت جستجوهاى مختلف تعبيه شده است.
