کتاب «نقض» و اعتدال مذهبى
چکيده
پيش رو، اشاراتى است به برخى عبارات کتاب نقض که بر اعتدال دينى و انديشه اصولى مؤلّف، دلالتى روشن دارند. نخست آشکار مى گردد که اين ميانه روى در کتاب، دستاورد تقيه و مماشات نيست. مؤلّف دانشمند نقض، در عين دفاع جانانه از همه مبانى شيعه اثناعشرى، پاره اى از آنچه در روزگار وى از آموزه هاى شيعى به شمار مى آمد و در سده هاى پسين بر شمار آنها افزوده شد، جزء اصول و فروع مذهب نمى داند. وى، حشويه و غلات را مقصّران اصلى در اين بدعت ها مى خواند. نقض، اگرچه در نقد کتابى است که در زمان او در نقد شيعه به تحرير درآمده بود، آراى غاليان و حشويه را نيز از تيغ نقد خود بى نصيب نمى گذارد.
غير از تصريحات عبد الجليل در جاى جاى کتاب، شيوه او در نقد کتاب بعض فضائح الروافض نيز به خوبى، مرام اعتدالى او را نشان مى دهد که شايد از همه آشکارتر، احترامى است که براى همه بزرگان فِرَق و مذاهب اسلامى قائل است. در بخش پايانى نوشتار حاضر، نمونه هايى از مواضع اعتدالى او در مواجهه با اصحاب و خلفا آمده است.
کليدواژه ها: تقريب، اعتدال مذهبى، بدعت، اصحاب، خلفا، نقض.
