آفاق علم امام در «الکافى»
چکيده
امامت الهى، منصبى است که به جعل خداوندى حاصل مى گردد و وجوب اطاعت همگان را در پى مى آورد. امام، بايد از ويژگى ها و امتيازاتى برخوردار باشد تا شأن مطاع بودن را واجد گردد. از جمله اين ويژگى ها، علم الهى است.
کلينى، در کتاب الحجة از کتاب شريف «الکافى»، ابواب متعددى در علم امامان معصوم عليهم السلام باز کرده است. از مجموع ۱۳۰ باب و ۱۰۱۵ حديث، در کتاب الحجة، ۹۳باب و ۳۶۴ حديث و بيش از ۳۹۱ مورد، به نحوى بيانگر علم الهى امامان عليهم السلام است.
منابع و سعه (گستردگى) علم امامان عليهم السلام در چهار محور اصلى قابل پيگيرى است.
۱. سرچشمه هاى غيبى علم امام؛
۲. عرصه هاى علوم امام؛
۳. مجارى يا وسايط غيبى علم؛
۴. حيات و جريان دائم علم.
قرآن مجيد، سرچشمه اصلى علم امامان عليهم السلام حاوى تمام علوم است و امام عليه السلام با دارابودن علوم قرآن، بر همه چيز آگاهى دارد.
اسم اعظم نيز منبع عظيمى از علم است که خداى تعالى به امامان عليهم السلام عطا فرموده است. عرصه هاى علوم امامان عليهم السلام، شامل منابع مکتوب، مثل جفر، جامعه، صحيفه حضرت زهرا عليهاالسلام، و علم به ماکان و مايکون است.
تحديث، نکت در قلب و نقر در اسماع، از مجارى و وسايط غيبى علم امامان عليهم السلام است.اين نوع از علم که علم حادث ناميده مى شود، در شبهاى قدر، شبهاى جمعه و لحظه به لحظه، به امامان عليهم السلام افاضه مى شود، به اين ترتيب، افاضه علم به امامان، همواره جريان دارد.
پس علاوه بر اين که خداى تعالى منابع فراوانى از علوم را در اختيار اهل بيت عليهم السلام قرارداده_که هر يک از اين منابع فراتر از حد درک و فهم انسان است_ هر لحظه نيز بر سعه علمى ايشان مى افزايد و اين علم، بر اساس روايات، افضل علوم ائمه عليهم السلام است.
کليدواژه ها: علم امام، «الکافى»، اسم اعظم، «مصحف فاطمه»، «صحيفه جامعه».
